Yeni Kanun Yolumuz "Ceza Yargısında İstinaf"

Uzun zamandır Kanunlarda yerini almış ve düzenlenmiş olan İstinaf kanun yolu ve Bölge Adliye Mahkemeleri nihayet Temmuz ayı itibariyle uygulanmaya başlayacak. Hukuk dünyasında ikiye bölünmelere ve karışıklıklara yol açması muhtemel bu yeni kanun yolu şüphesiz Temyiz hakkında detaylı bilgiye sahip halkımızı da yakından ilgilendirmektedir.

Olağan Kanun yollarımız arasında yerini alacak İstinaf kanun yolu, İlk derece (yerel) mahkemeleri ve Yargıtay arasında bulunacak ve ‘’yeniden başlamak’’ anlamını taşıdığı üzere, ilk derece mahkemelerinde verilen kararların adeta yeniden (esasa girerek) incelenmesini sağlayacaktır.

Günümüz uygulamasında, temyiz’e gidilen kararı inceleyen Yargıtay her ne kadar kanunen usule ve hukuka aykırılıkları incelemekle görevli olsa da, çoğu zaman davanın esasına yönelik incelemeler yaparak ilk derece mahkemeleri kararlarını bozmaktadır. Bu da aslında yerel mahkeme kararlarının çoğu zaman esasen bozulması ve denetlenmesi ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır. İşte bu noktada İstinaf Kanun Yolu, Yargıtay’dan senecelerce dönmeyen dosyalara ve adil yargılanma hakkının denetlenmesine çözüm aracı olarak sunulmuştur. Şüphesiz amaç Yargıtay’ın iş yükünü hafifletmek ve adaletin hızlı tecelli etmesini sağlamaktır. Ancak; İstinaf Kanun yolunun uygulamaya geçmesiyle bunlara çözüm mü yoksa kademeli hukuk sisteminin arttırılmasıyla hak ve zaman kayıplarına mı neden olacağı daha net anlaşılacaktır.

İSTİNAF KANUN YOLU ÖZETLE;

• İlk Derece Mahkemesi Kararlarına karşın veya Hükümden önce verilip hükme esas teşkil eden veya başkaca kanun yolu öngörülmemiş olan mahkeme kararlarına karşın 7 gün içinde İstinaf Kanun yoluna başvurulabilecektir. Ancak CMK 272/1 uyarınca 15 yıl ve daha fazla hapis cezalarına ilişkin hükümler, Böge Adliye Mahkemesince RE’SEN incelenecektir.
• İstinafa ilişkin başvuru, kararı veren mahkemeye yapılacaktır. Bu ret kararına karşı Bölge Adliye Mahkemesine başvurularak incelemesi yaptırılabilecektir. Ancak bu Ret kararı Hükmün infazını engellememektedir.
• İlk derece mahkemesine verilen İstinaf dilekçesi karşı tarafa tebliğ ettirilir ve tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içerisinde istinaf’a karşı cevap dilekçesi sunulur. Bu aşamanın tamamlanmasıyla dosya İncelenmek üzere Bölge Adliye Mahkemesine gönderilir
• Bölge Adliye Mahkemeleri, adeta yerel mahkeme gibi esastan ve usulden incelemelerini yapar. Gerekirse keşif yapabilir, Bilirkişi tayin edebilir. İnceleme sonucunda hukuka aykırılıkların varlığı halinde Hükmü Bozar veya esasa ilişkin davanın yeniden görülmesine karar verebilir, yeni hüküm de kurabilir.
• Bölge Adliye Mahkemelerinin Bozma Kararlarına karşın, ilk Derece Mahkemelerinin DİRENMESİ MÜMKÜN DEĞİLDİR.
• İstinaf mahkemelerinin bozma dışındaki kararları yani ret ve davanın yeniden görülmesi üzerine verdiği kararlar CMK 286. maddesindeki istisnalar dışında Temyiz edilebilir.
• Yargıtay, bölge adliye mahkemesi kararlarının hukuka aykırı olması halinde bozma kararı verir. Yargıtay, hükmü bozduğunda dosyayı yeniden incelemek ve hüküm vermek üzere hükmü bozulan bölge adliye mahkemesine gönderir. Bölge adliye mahkemesi bozmaya uyarak yeni bir hüküm verir. Yargıtay’ın bozma kararına karşı bölge adliye mahkemesinin direnme yetkisi vardır. Bu durumda uyuşmazlığı Yargıtay Ceza Genel Kurulu çözümleyecektir. Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun kararına uyulması elbette ki zorunlu olacaktır.

Kanaatimize göre; ilk derece mahkemelerinden Bölge adliye mahkemelerine kaydırılan Hakimlerin, yerel mahkeme hakimi olmaktan öteye gidemeyeceği aşikardır. Nitekim, yerel mahkeme hakimlerinin belli eğitimlere tabi tutularak üst dereceli mahkemelere gönderilmeleri yerinde olacaktır.

Yukarıda izah edilenler neticesinde, karşı karşıya olduğumuz yeni kanun yolu, hukuk dünyamıza pratiklik ve uygulamada hızlılık mı getirecek yoksa yol açtığı karışıklıklar ve ayrıntılı düzenlenen usuli işlemleri sebebiyle eskisinden çok daha uzun ve belirsiz süreçlere mi gebe olacak yakında uygulamada hepbirlikte göreceğiz. 28.06.2016

sevgiler

ER&ER HUKUK VE DANIŞMANLIK

Av. İpek ERTUĞRAL