696 Sayılı Yeni KHK Hakkında Endişelerimiz
İki yeni Olağanüstü Hal kapsamından kaynaklı KHK daha Resmi Gazete’ de yayınlandı.
Yayınlanması ile beraber de büyük tepki ve tartışmalara da gebe olduğu aşikar. Nitekim Olağan üstü hal sebeplerine dayanmayan bir çok alakasız düzenleme 695 ve 696 sayılı KHK’ lar ile getirildiği gibi, Ceza Muhakemesi Kanununu ve İnfaza İlişkin düzenlemeleri derinden etkileyen değişiklikler de 696 sayılı KHK’ da mevcut.
Öncelikle bizce en mühim ve vahim değişiklikleri belirtmekte fayda var;
1. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda 135-140 maddeleri arasında düzenlenen Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesine ilişkin; ‘’iletişimin tespiti, dinlenmesi, kayda alınması’’, ‘’müdafiin bürosu ve yerleşim yerinin dinlenemeyeceği’’, ‘’gizli soruşturmacı görevlendirilmesi’’, ‘’teknik araçlarla izleme’’ gibi özel hayatın gizliliğini ihlal etmemek adına katı şartlara bağlanmış olan tedbirler artık YÖNETMELİK ile düzenlenebilecek. Bu son derece vahim olan düzenlemede özellikle müvekkilinin işlemiş olduğu suçtan dolayı avukatının teknik takibe ve iletişim tespitine veya dinlemeye maruz bırakılmayacağı açık olan yasa maddesi yönetmelik ile düzenlenebilecektir. Savunma hakkının ve özel hayatın gizliliğinin alenen ihlal edilebileceği sonuçların doğabilmesi ihtimali endişe vericidir.
2. 5271 sayılı KHK’ nın 188. maddesinde ‘’duruşmada hazır bulunacaklar’’ başlıklı maddesinde yapılan değişiklikle, ‘’ZORUNLU MÜDAFİİLİK GEREKTİREN SUÇLARA İLİŞKİN YARGILAMALARDA, ZORUNLU MÜDAFİİNİN DURUŞMAYA GELMEMESİ HALİNDE DURUŞMAYA DEVAM EDİLECEĞİ BELİRTİLMİŞTİR’’
Öncelikle belirtmek gerekir ki, zorunlu müdafilik, kanunda sayılı bazı suçlar için sanığa devlet tarafından zorunlu avukat atanmasıdır. Zorunlu müdafiliğin esası bu olmakla birlikte, zorunlu müdafinin gelemediği hallerde başka avukatın atanması ile duruşmaya devam edilirken, yeni değişikliğe göre avukatsız duruşmaya devam olunması SAVUNMA HAKKINI ALENEN İHLAL EDECEKTİR.
3. Ceza Muhakemesi Kanununun 289 uncu maddenin birinci fıkrasının (g) bendinde belirtilen "hükmün 230 uncu madde gereğince gerekçe içermemesi ve (h) bendinde belirtilen hüküm için önemli olan hususlarda mahkeme kararı ile savunma hakkının sınırlandırılmış olması" hallerinde, istinaf mahkemeleri bozma kararı veremeyecektir. Söz konusu hukuka aykırılıkları duruşma açmak suretiyle istinaf mahkemeleri giderecektir. Söz konusu düzenleme ile, hukuka aykırı işlemler sonrası elde edilen deliller açısından hukukumuzun kabul ettiği delil sistemi nazara alındığından, neredeyse sistemsel bir değişikliğe yol açacak bir düzenlemedir. Öyle ki ‘’zehirli ağacın meyvesi de zehirlidir’’ teorisi bir kenara bırakılarak, hukuka aykırı işlemler bir üst mahkeme tarafından hukuka uygun hale getirilmeye çalışılacaktır. Yargılamanın hukuka uygun ‘’muş’’ gibi yapıldığı izlenimi ne derece Adil Yargılanma sayılabilir?
4. 5275 sayılı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'a eklenen Ek Madde 1 ile; Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar nedeniyle tutuklu veya hükümlü bulunanların, ceza infaz kurumu dışına çıkarılmaları durumunda, Türk Ceza Kanununun 309 ilâ 312 nci maddelerinden (darbeye teşebbüs suçları) tutuklu ve hükümlü olanlar badem kurusu; diğer terör suçlarından tutuklu ve hükümlü olanlar ise gri renginde kıyafet giymeleri, Kıyafet ile ilgili hükümlerin çocuklar ile hamile kadınlar hakkında uygulanmayacağı, Tek tip kıyafeti giymeyi reddeden veya kıyafete zarar verenler ziyaretçi kabulünden yoksun bırakılacağı düzenlenmiştir. ‘’HERO’’ t-shirtünün kamuoyunda yankı uyandırması ve bir çok bu t-shirtü giyen vatandaşların dahi gözlatına alınması üzerine oldukça tartışılan tek tip kıyafet, bu düzenlemeyle infaz yasalarındaki yerini aldı. Değerlendirmemiz gerekirse; henüz yargılama aşamasında olan ve suçluluğu ispatlanmayan sanıkların ‘’tek tip-tulum’’ kıyafetleri giydirilerek duruşmalara çıkartılması ‘’MASUMİYET KARİNESİ’’ adına oldukça vahim sonuçlar doğuracaktır. Suçluluğu kanıtlanana kadar herkes masumdur teorileri ve adil yargılanma hakkı ne yazık ki yalnızca bir kaç önemsiz kelime olarak kanun maddelerimizde varlığını sürdürmeye devam edecektir.
4. Son olarak, bizce en vahim ve sonuçları düşünülmemiş düzenleme ise 6755 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınması Gereken Tedbirler İle Bazı Kurum Ve Kuruluşlara Dair Düzenleme Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun'un "Sorumluluk" kenar başlıklı maddesine eklenin ikinci fıkra’ ya eklenen,
‘’ Resmî bir sıfat taşıyıp taşımadıklarına veya resmi bir görevi yerine getirip getirmediklerine bakılmaksızın, darbe teşebbüsü ve terör eylemleri ile bunların devamı niteliğindeki eylemlerin bastırılmasına katılan sivil kişilerin de hukuki, idari, mali ve cezai sorumluluğu doğmayacağı ‘’ ‘ dır.
Söz konusu düzenlemenin bireysel silahlanmanın oldukça fazlalaştığı ve neredeyse vergisi dahil 15 tl ile ruhsatsız alınabilen silahların mevcut olduğu piyasada, karşılıklı çatışmalara sebebiyet vereceği ihtimali düşünülmelidir. ‘’terör’’ ve ‘’terörist’’ kelimelerin artık, terminolojisinden öte, siyasi anlamlarda da kullanılabildiği ve günümüz siyasi dili sebebiyle, kamuoyunda günah keçisi olarak belirlenebilecek kişilerin hayatına kasta teşvik durumunu ortaya çıkarabileceği, toplumsal kaosa neden olabileceği ve devletin tekelinde olan Devletin Güvenliği sağlama yükümlülüğünü alenen ihlal edeceği düşünülmelidir. Devletin temel direklerinden biri olan Güvenliğin sağlanması, vatandaşın eline ve adaletine bırakılamayacağı gibi, toplumda kendi adaletini kendi sağlama infialini ortaya çıkarmaya da gebe olacaktır.
AV. İPEK ERTUĞRAL
ER&ER HUKUK VE DANIŞMANLIK
Biz en önemli değişiklikleri ile Yeni Khk’ daki değişiklikleri aktarmaya çalıştık. Söz konusu 695 ve 696 sayılı KHK’ nın Resmi Gazetede yayınlanmış şekli aşağıdadır.
695 sayılı khk için http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/12/20171225.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/12/20171225.htm
696 sayılı khk için http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/12/20171225.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/12/20171225.htm